با عنوان : مطالعه همبستگی عناصر غذایی مهم خاک با میزان جمعیت
در ادامه مطلب می توانید تکه هایی از ابتدای این پایان نامه را بخوانید
دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان
پایان نامه ارشد رشته کشاورزی
با عنوان :
مطالعه همبستگی عناصر غذایی مهم خاک با میزان جمعیت
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده درج نمی گردد
تکه هایی از متن به عنوان نمونه : (ممکن می باشد هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود اما در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل می باشد)
| فهرست مطالب | |
| عنوان | صفحه |
| چکیده…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… | 1 |
| فصل اول: کلیات | |
| 1-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. | 2 |
| 1-2- تاریخچه کشت چای در جهان و ایران……………………………………………………………………….. | 3 |
| 1-3- سطح زیر کشت و تولید چای در جهان و ایران…………………………………………………………… | 4 |
| 1-4- گیاه‌شناسی چای و جایگاه آن در علوم باغبانی…………………………………………………………….. | 7 |
| 1-5- تهیه و تولید چای (صنعت چای) ……………………………………………………………………………… | 8 |
| 1-6- ارزش غذایی و دارویی چای…………………………………………………………………………………….. | 8 |
| 1-7- اهمیت نماتدهای انگل گیاهی به‌ویژه نماتدهای مولد زخم ریشه………………………………….. | 9 |
| 1-8- مشخصات جنس 1936 Pratylenchus Filipjev,. ……………………………………………………… | 10 |
| 1-9- نماتد مولد زخم ریشه چای (Tea root lesion nematode) …………………………………………. | 11 |
| 1-9-1- مشخصات گونه Pratylenchus loosi Loof, 1960………………………………………………… | 11 |
| 1-9-2- دامنه میزبانی نماتد مولد زخم ریشه چای (P. loosi) ………………………………………………. | 13 |
| 1-9-3- علائم آلودگی نماتد مولد زخم ریشه چای (P. loosi) …………………………………………….. | 14 |
| 1-9-4- انتشار و بقای نماتد مولد زخم ریشه چای در خاک…………………………………………………. | 16 |
| 1-9-5- زیست‌شناسی نماتد مولد زخم ریشه چای……………………………………………………………… | 16 |
| 1-9-6- همبستگی دما و رطوبت با دینامیک جمعیت نماتد مولد زخم ریشه چای……………………. | 17 |
| 1-9-7- راهكارهاي مديريت مبارزه با نماتد مولد زخم ريشه چاي………………………………………… | 19 |
| 1-10- میزان برداشت عناصر غذایی توسط گیاه چای……………………………………………………………. | 20 |
| 1-11- عناصر غذایی و اهمیت آن در چای ………………………………………………………………………… | 20 |
| 1-12- تأثیر جداگانه هر یک از عناصر غذایی…………………………………………………………………. | 23 |
| 1-12-1- نیتروژن…………………………………………………………………………………………………………… | 23 |
| 1-12-2- پتاسیم……………………………………………………………………………………………………………… | 23 |
| 1-12-3- فسفر…………………………………………………………………………………………………………… | 23 |
| 1-13- تعریف مسأله و اظهار اهداف اصلی پژوهش…………………………………………………………………. | 24 |
| فصل دوم: مروری بر مطالعات انجام شده | |
| 2-1- تحقیقات صورت گرفته در زمینه ارتباط نماتدها با عناصر غذایی ………………………………….. | 26 |
| 2-2- مطالعات انجام شده روی نماتد مولد زخم ریشه چای………………………………………………….. | 29 |
| 2-2-1- مطالعات انجام شده در دنیا…………………………………………………………………………………… | 29 |
| 2-2-1-1- روش‌های زراعی موثر در کنترل نماتد مولد زخم ریشه چای………………………………… | 30 |
| 2-2-1-2- انتخاب ارقام متحمل و مقاوم …………………………………………………………………………… | 31 |
| 2-2-1-3- روش‌های شیمیایی موثر در کنترل نماتد مولد زخم ریشه چای……………………………… | 31 |
| 2-2-1-4- همبستگی بافت، pH و درصد ماده آلی خاک با جمعیت نماتد مولد زخم ریشه چای | 31 |
| 2-2-1-5- همبستگی عناصر غذایی با جمعیت نماتد مولد زخم ریشه چای……………………………. | 32 |
| 2-2-2- مطالعات انجام شده در ایران…………………………………………………………………………………. | 32 |
| فصل سوم: مواد و روش‌ها | |
| 3-1- نمونه‌برداری برای مطالعه میزان جمعیت نماتد مولد زخم ریشه چای و انجام آزمون خاک.. | 36 |
| 3-2- استخراج نماتد مولد زخم ریشه چای (از خاک و ریشه) ……………………………………………… | 39 |
| 3-2-1- استخراج نماتد از خاک………………………………………………………………………………………… | 40 |
| 3-2-2- استخراج نماتد از ریشه گیاه………………………………………………………………………………….. | 40 |
| 3-3- شمارش میزان جمعیت نماتد مولد زخم ریشه چای (در خاک و ریشه)………………………….. | 41 |
| 3-4- انجام آزمون خاک (اندازه‌گیری عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم) …………………………………… | 43 |
| 3-4-1- اندازه‌گيري ازت كل در خاک……………………………………………………………………………….. | 43 |
| 3-4-2- اندازه‌گيري فسفر قابل جذب در خاک……………………………………………………………………. | 44 |
| 3-4-3- اندازه‌گيري پتاسيم قابل جذب در خاك………………………………………………………………….. | 44 |
| 3-5- واکاوی داده‌ها…………………………………………………………………………………………………………….. | 45 |
| فصل چهارم: نتایج | |
| 4-1- میزان آلودگی و فراوانی نماتد مولد زخم ریشه چای در مناطق نمونه‌برداری شده………….. | 46 |
| 4-2- نتایج همبستگی جمعیت نماتد با ازت کل خاک…………………………………………………… | 49 |
| 4-3- نتایج همبستگی جمعیت نماتد با فسفر خاک……………………………………………………. | 54 |
| 4-4- نتایج همبستگی جمعیت نماتد با پتاسیم خاک……………………………………………………….. | 60 |
| فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری | |
| نتیجه‌گیری………………………………………………………………………………………………………………………. | 69 |
| پیشنهادها………………………………………………………………………………………………………………………… | 69 |
| منابع……………………………………………………………………………………………………………………………….. | 70 |
چکیده
نماتد مولد زخم ریشه چای، Pratylenchus loosi، مهم‌ترین عامل خسارت‌زای چای محسوب شده که باعث خسارت کمی و کیفی به این محصول می گردد. این پژوهش با هدف تعیین همبستگی بین عناصر غذایی خاک (نیتروژن، فسفر و پتاسیم) با میزان جمعیت نماتد مولد زخم ریشه چای اجرا گردید. به این مقصود، در طی سال‌های 1390 و 1391 تعداد 150 نمونه (خاک و ریشه) از مناطق چای‌کاری استان گیلان جمع‌آوری گردید. استخراج نماتد موصوف از ریشه به کمک روش کولن و دهرد و از خاک با روش الک و سانتریفیوژ انجام گردید. شمارش میزان جمعیت نماتد به کمک اسلاید شمارش صورت پذیرفت. درصد ازت خاک به روش کجلدال اندازه‌گیری گردید. میزان پتاسیم خاک به روش استات‌آمونیوم اندازه‌گیری و برای تعیین میزان فسفر خاک از روش بری بهره گیری گردید. نتایج نشان داد که در حدود 51 درصد از نمونه‌ها آلوده به نماتد مولد زخم ریشه چای می‌باشند. دامنه جمعیتی نماتد در میانگین یک‌صدگرم خاک و یک‌گرم ریشه از یک تا 703 نماتد شمارش گردید. در میان عناصر مورد آزمون جمعیت نماتد با فسفر (123/0- r=) و پتاسیم خاک (136/0- r=) همبستگی منفی و با درصد ازت کل خاک (071/0r=) همبستگی مثبت نشان داد. در این بین بیشترین میانگین جمعیت نماتد مولد زخم ریشه چای در دامنه‌های 20/0 تا 25/0 درصد ازت، 60 تا 80 فسفر و دامنه صفر تا 100 پی‌پی‌ام پتاسیم و کم‌ترین میانگین جمعیت این نماتد در دامنه‌های 25/0 تا 30/0 درصد ازت، 80 تا 100 پی‌پی‌ام فسفر و دامنه‌های بالاتر از 200 پی‌پی‌ام پتاسیم خاک نظاره گردید. نتایج به‌دست آمده از این پژوهش می‌تواند در توصیه مصرف سطوح مناسب کودی برای مدیریت مبارزه با این نماتد مورد بهره گیری قرار گیرد.
کلمات کلیدی: چای، نماتد مولد زخم ریشه چای، ازت، پتاسیم و فسفر
1-1- مقدمه
چای جزو اولین مصارف اجتناب‌ناپذیر همه طبقات مردم در ایران و تقریباً تمامی نقاط جهان می‌باشد. این محصول به‌واسطه ارزش غذایی و اثرات آن در بدن بشر اهمیت ویژه‌ای داشته و به‌علت ارزش‌های کمی و کیفی آن در امر تغذیه بشر، امروزه جزو یکی از قدیمی‌ترین نوشابه‌های آرام‌بخش شناخته شده‌می باشد (ظفری، 1374). نوشابه چای دارای مقادیر مفیدی از پروتئین‌ها (یک تا دو درصد)، هیدرات‌های کربن (چهار تا پنج درصد)، اسیدهای آمینه، لیپیدها و ویتامین‌ها می‌باشد و مواد معدنی آن به‌حدود پنج درصد می‌رسد؛ که از چند عنصر پتاسیم، منیزیم، کلسیم، منگنز، روی و آهن تشکیل شده می باشد (وکیلی، 1383). چای یک گیاه همیشگی، پایا و محدود به منطقه جغرافیایی خاص با شرایط اقلیمی یکنواخت می‌باشد؛ و با در نظر داشتن اینکه در ایران کشت آن به‌صورت تک محصول و در سطح وسیع انجام می‌گیرد، بیماری‌های اندمیک روی آن اهمیت خاصی پیدا می کنند؛ پس، شناخت و مدیریت بیماری‌های چای، بخشی از نیازهای تحقیقاتی مربوط به تولید این محصول صنعتی مهم می باشد. (سراجی، 1386).
در حال حاضر، نماتد مولد زخم ریشه چای با اسم علمی Pratylenchus loosi، مهم‌ترین عامل خسارت‌زای چای در ایران و جهان می‌باشد (سراجی، 1386). اهمیت نماتدهای مولد زخم ریشه تنها به خسارت مستقیم که در اغلب موارد سنگین خواهد بود محدود نمی‌گردد، زیرا که این نماتدها با در نظر داشتن تنوع، فراوانی گونه، پراکندگی، تراکم جمعیت، دامنه میزبانی وسیع خود و نیز خصوصیات انگلی خاص با سایر عوامل بیماری‌زای خاک‌زی در ارتباط می‌باشند (سراجی، 1386). این نماتد در باغ‌های چای شمال کشور اپیدمی شده و از طرف دیگر، در بخش تحقیقات گیاه‌پزشکی مرکز تحقیقات چای کشور به‌دلیل اهمیت این بیماری به‌عنوان مهم‌ترین عامل خسارت‌زای محصول چای، انجام کارهای تحقیقاتی بنیادی و کاربردی در این زمینه در اولویت می باشد. بدیهی‌می باشد که تغذیه مناسب در هر گیاهی مانند چای و مدیریت کردن بهینه مصرف عناصر مهم غذایی در کنترل آفات و بیماری‌های گیاهی تأثیر به‌سزایی دارند (اخوت و وکیلی، 1377). چای گیاهی می باشد همیشه‌سبز و خزان‌ناپذیر که اسکلت و بوته‌دهی آن متناسب با تغذیه آن می‌باشد (Willson, 1999) ؛ پس شناخت همبستگی بین عناصر مهم غذایی موجود در خاک و ریشه باغ‌های چای با میزان جمعیت نماتد مولد زخم ریشه چای از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می باشد که در صورت مطالعه نوع همبستگی و میزان آن می‌توان با مدیریت صحیح آن گامی در کاهش جمعیت و خسارت نماتد مولد زخم ریشه چای برداشت. لذا اين مطالعه برای نیل به اهدافی زیرا افزایش عملکرد چای در واحد سطح و بهبود کیفیت چای تولیدی انتخاب گردید.
1-2- تاریخچه کشت چای در جهان و ایران
تحقیقات نشان می دهد که بوته چای را در حدود سه هزار سال قبل از میلاد مسیح در چین می شناختند. گیاه چای و واریته‌های آن به حالت وحشی در شمال هند در ناحیه‌ای به نام آسام و مناطقی مانند تونکین و لائوس می‌روئید. کشت چای از دره یانگ‌تسه آغاز گردید و سپس از آن‌جا به‌‌طرف سواحل اقیانوس آرام و آن‌گاه به طرف جزایر ژاپن کشیده شده می باشد، پس از آن نیز از سمت جنوب و غرب توسعه یافته و سپس به هندوستان، هندوچین و جزایر اندونزی رسیده می باشد. هماکنون، کشت این گیاه در کشورهای چین، هندوستان، هندوچین، ژاپن، سریلانکا، جاوه، برزیل، نواحی شمالی ایران و بسیاری از کشورهای اروپایی رواج دارد. از حدود قرن پانزدهم میلادی کشت چای در اروپا و آمریکا نیز رواج پیدا نمود، به‌طوری‌که در کشورهایی نظیر انگلستان، فرانسه، هلند، آلمان، آمریکای شمالی و روسیه کشت و تولید چای به سرعت گسترش پیدا نمود. در حال حاضر در بیش از 50 کشور جهان که در موقعیت جغرافیایی N°42 و S°33 قرار گرفته‌اند، این گیاه پرورش داده می گردد (اخوت و وکیلی، 1377).
کشت چای در کشورهای مشترک‌‌المنافع (شوروی سابق) از سال 1893 میلادی آغاز گردید، در این سال اولین بوته‌های چای در آذربایجان کشت گردید. هماکنون به مختصری از تاریخچه کشت چای در ایران می‌پردازیم، براساس اسناد و مدارک موجود نخستین‌بار در سال 1262 هجری شمسی، مقارن با سلطنت ناصرالدین شاه قاجار، شخصی به‌نام حاج محمد حسین اصفهانی کشت چای در ایران را آغاز نمود اما به‌عللی نامعلوم ایشان موفقیتی کسب ننمود تا اینکه در سال 1279 هجری شمسی مرحوم حاج محمد میرزا کاشف‌السلطنه چای‌کار که در آن وقت ژنرال کنسول ایران در هند بود پس از مدت‌ها کار و کوشش روی مزارع چای در هند (حدود یک سال و نیم) موفق گردید اصول و فنون چای‌کاری را بیاموزد. ایشان پس از فراگیری کشت چای، با اجازه دولت هند دو هزار نهال و مقداری بذر را به ایران آورد و بهترین منطقه برای کاشت چای را شمال ایران پیدا نمود و توانست این گیاه را بعد از زحمات زیاد در اطراف لاهیجان کشت کند. تا قبل از این تاریخ کشت چای در ایران رواج نداشت و ایرانیان قدیم به جای چای قهوه می‌نوشیدند. از آن پس کشت چای در ایران رو به‌گسترش نهاد، به‌طوری‌که پس از کشت در لاهیجان در منطقه کلارآباد تنکابن نیز کشت گردید. سپس در سایر شهرهای شمالی مثل فومن، رشت، سیاهکل، لنگرود، املش، رودسر و رامسر این گیاه کشت گردید (صوفی، 1379 ؛ اخوت و وکیلی، 1377 ؛ وکیلی، 1383 ؛ ظفری، 1374 و سراجی، 1386).
1-3- سطح زیر کشت و تولید چای در جهان و ایران
چای در عرض‌های شمالی وسیعی کشت می گردد، شمالی‌ترین قسمت کشت آن در گرجستان واقع در°42 عرض شمالی و جنوبی‌ترین قسمت کشت آن در کورین‌تیس آرژانتین واقع در °20 عرض جنوبی می‌باشد. چین از نظر سطح زیر کشت در درجه اول اهمیت قرار دارد، زیرا در حدود نیمی از سطح زیر کشت جهان را به‌خود اختصاص داده می باشد. سریلانکا نیز از کشورهای مهم تولید کننده چای به شمار می‌رود به طوری‌که سطح زیر کشت آن در سال 1975 به 242 هزار هکتار می‌رسد. مناطق اصلی کشت چای جهان عبارتند از: دره یانگ‌تسه و جنوب شرقی چين، شمال و جنوب هندوستان، سیلان، ژاپن، اندونزی، تایوان، کامبوج، ویتنام، لائوس، تایلند، برمه و مالایا که این خط سیر تا سواحل دریای خزر در ایران ادامه دارد. قاره آسیا با دارا بودن 80 درصد کل تولید جهانی چای، بزرگ‌ترین تولیدکننده چای جهان می باشد (اخوت و وکیلی، 1377 و وکیلی، 1383). براساس آمار سازمان بین‌المللی خواروبار (FAO)، تولید کل چای خشک جهان در سال 2008 میلادی برابر چهار ميليون و سیصد و پنجاه هزار تن و سطح زير كشت آن در همين سال یازده ميليون و هشتصد و هفده هزار هكتار بوده می باشد (FAO, 2008). میزان تولید چای در سال زراعي 8- 2007 میلادی در کشورهای مهم چای‌خیز دنیا در جدول 1-1 آمده می باشد.
کشت چای در ایران در نواری به طول 250 کیلومتر و عرض 90 کیلومتر در شمال کشور بین کوه‌های البرز و دریای خزر صورت می‌گیرد. سطح زیر کشت چای در ایران هماکنون حدود 32 هزار هکتار بوده که در منطقه کلارآباد در غرب مازندران تا فومنات در غرب استان گیلان در حاشیه جنوبی دریای خزر واقع شده می باشد. مناطق اصلی پنجگانه کشت چای در ایران عبارتند از؛ رشت، لاهیجان، لنگرود، رودسر در استان گیلان و تنکابن در استان مازندران البته در شهرهای دیگری مانند صومعه‌سرا، فومن و رامسر نیز کشت چای انجام می‌گیرد. در این بین شهرستان رودسر بیشترین سطح زیر کشت را به خود اختصاص داده می باشد (اخوت و وکیلی، 1377 ؛ صوفی، 1379 ؛ گزارش عملکرد مرکز تحقیقات چای کشور، 1384 و سراجی، 1386). مقدار و درصد سطح زیر کشت چای، وضعیت مالکیت و پراکندگی جغرافیایی باغ‌های چای در شهرهای مهم چای‌خیز گیلان و مازندران در جدول 1-2 آمده می باشد.
تعداد صفحه :97
قیمت : چهارده هزار و هفتصد تومان